Ύστερα από πολλά χρόνια αναμονής εισέρχεται στην τελική ευθεία το ζήτημα της διάσωσης, αξιοποίησης και ανάδειξης του συγκροτήματος των Ενετικών Νεωρίων στο παλιό λιμάνι των Χανίων.
H διάσωση του μνημείου αποτελεί το αντικείμενο προγραμματικής σύμβασης μεταξύ του υπουργείου Πολιτισμού, του Πολυτεχνείου Κρήτης, της Περιφέρειας και του δήμου με προϋπολογισμό 440 χιλιάδες ευρώ. Η σύμβαση υπογράφηκε σήμερα στον χώρο των Νεωρίων από την υπουργό Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, τον δήμαρχο Χανίων Παναγιώτη Σημανδηράκη, τον περιφερειάρχη Κρήτης Σταύρο Αρναουτάκη και τον πρύτανη του Πολυτεχνείου Κρήτης Ευάγγελο Διαμαντόπουλο.
Η σύμβαση με τίτλο «Ερευνητικές Εργασίες για την Ιστορική και Τεχνολογική Τεκμηρίωση της Μελέτης Ωρίμανσης των Έργων Αποκατάστασης-Απόδοσης Χρήσεων-Ανάδειξης των Νεωρίων στα Χανιά», περιλαμβάνει το συγκρότημα επτά Νεωρίων.
Στην ομιλία της κατά τη διάρκεια της τελετής υπογραφής της σύμβασης, η υπουργός Πολιτισμού τόνισε ότι η πόλη των Χανίων εδώ και πολλούς αιώνες βρίσκεται στην καρδιά του πολιτιστικού δυναμικού της Μεσογείου, επισημαίνοντας ότι «ήρθε η στιγμή αυτή η θέση να ενδυναμωθεί». Σύμφωνα με την υπουργό Πολιτισμού, η πόλη των Χανίων έχει ένα πολιτιστικό απόθεμα που θα ζήλευαν, όπως είπε, πολλές περιοχές σε όλη την Ευρώπη. «Όλοι αντιλαμβανόμαστε γιατί το τεράστιο αυτό πολιτιστικό απόθεμα, το οποίο υπάρχει, προστατεύεται, αναδεικνύεται, οφείλουμε να το ενισχύσουμε, ώστε να το παραδώσουμε ως ένα ουσιαστικό κεφάλαιο όχι μόνο συμβολικής αλλά και πραγματικής αξίας στις επόμενες γενιές», τόνισε η κ. Μενδώνη.
Η υπουργός Πολιτισμού χαρακτήρισε σημαντική τη συνεργασία του Πολυτεχνείου, της Περιφέρειας, του δήμου και του υπουργείου Πολιτισμού για την ανάδειξη και προστασία του πολιτιστικού αποθέματος της περιοχής, τονίζοντας ότι το έργο της ανάδειξης των Νεωρίων ξεπερνά την τοπική εμβέλεια.
Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε, «από τη στιγμή που τα Νεώρια αποκατασταθούν και αποδοθούν οι σωστές χρήσεις σε αυτά, μπορούν να αποτελέσουν ένα τεράστιο αναπτυξιακό πόρο, παράλληλα με την πολιτιστική δυναμική του τόπου».
Η υπουργός Πολιτισμού κάλεσε τους συμβαλλομένους στην προγραμματική σύμβαση να προχωρήσουν νωρίτερα από το διάστημα των 20 μηνών που προβλέπει η σύμβαση να την ολοκληρώσουν, ώστε να εξασφαλισθεί η χρηματοδότηση του έργου, λέγοντας ότι «είναι ένα από τα έργα που σηματοδοτούν το νέο αναπτυξιακό σχέδιο που προωθεί η κυβέρνηση».
Ως μνημείο σύμβολο για την πόλη που θα αναδειχθεί και θα αξιοποιηθεί, χαρακτήρισε τα Νεώρια ο δήμαρχος Χανίων Παναγιώτης Σημανδηράκης, επισημαίνοντας ότι «αποτελούν ορόσημο για την πολιτιστική μας κληρονομιά».
Από την πλευρά του, ο περιφερειάρχης Σταύρος Αρναουτάκης επισήμανε ότι «η υπογραφή της προγραμματικής σύμβασης αναδεικνύει τον πολιτισμό και την ιστορία της Κρήτης».
Ο πρύτανης του Πολυτεχνείου Κρήτης Ευάγγελος Διαμαντόπουλος ανέφερε ότι το Πολυτεχνείο αναλαμβάνει με πολύ μεγάλη ευθύνη το έργο της εκπόνησης της μελέτης για τα Νεώρια.
Στην τελετή υπογραφής παρόντες ήταν ο υφυπουργός Παιδείας Βασίλης Διγαλάκης, οι βουλευτές Ντόρα Μπακογιάννη και Μανούσος Βολουδάκης, οι αντιπεριφερειάρχες Νίκος Καλογερής και Αντώνης Παπαδεράκης, η προϊστάμενη της τοπικής εφορίας αρχαιοτήτων Ελένη Παπαδοπούλου, αντιδήμαρχοι και εκπρόσωποι τοπικών φορέων.
Με βάση το περιεχόμενο της σύμβασης προβλέπεται να υλοποιηθούν οι κάτωθι εργασίες:
-Έρευνες για την ιστορική τεκμηρίωση της πορείας του μνημειακού συνόλου στον χρόνο που περιλαμβάνουν, αρχειακή και βιβλιογραφική έρευνα σε αρχεία στην Κρήτη, στη Βενετία, στη Βιέννη και στην Κωνσταντινούπολη.
-Τοπογραφική και σύνθετη γεωδαιτική αποτύπωση με τη βοήθεια γεωδαιτικών σταθμών.
-Πολεοδομική και αστική τεκμηρίωση.
-Γεωλογική αναγνώριση και χαρτογράφηση.
-Χημικές αναλύσεις δομικών υλικών του μνημείου.
-Έρευνα για τη στατική επάρκεια.
-Αρχιτεκτονική αποτύπωση.
-Προτάσεις χρήσεως.
-Προδιαγραφές εισαγωγής ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων και προτάσεις φωτισμού.
-Διοργάνωση διεθνούς συνεδρίου στα Χανιά.
Στη σύμβαση περιλαμβάνεται δεσμευτικό χρονοδιάγραμμα 20 μηνών για την παράδοση του έργου με δικαίωμα παράτασης ενός έτους, καθώς και ανάλυση του κόστους κάθε εργασίας.
Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει η σύμβαση, «το ερευνητικό πρόγραμμα θα εκπονηθεί από το Πολυτεχνείο Κρήτης σε συνεργασία με το δήμο Χανίων και με την εποπτεία του υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, ενώ η χρηματοδότηση θα καλυφθεί από το δήμο Χανίων και την Περιφέρεια Κρήτης κατά το ήμισυ έκαστος».
Τα Ενετικά Νεώρια των Χανίων είχαν «χτυπηθεί» από τη σεισμική δόνηση μεγέθους 6,9 Ρίχτερ στις 8 Ιανουαρίου του 2006, στη θαλάσσια περιοχή μεταξύ Κρήτης και Κυθήρων, και από τότε απαγορεύτηκε κάθε χρήση του χώρου. Αποτελούν ένα από τα χαρακτηριστικότερα μνημεία της πόλης και κατασκευάστηκαν τον 16ο αιώνα. Πρόκειται για μεγάλες πέτρινες κατασκευές, με αψιδωτή πρόσοψη, ανοικτά προς τη θάλασσα, ώστε να μπορούσαν τα πλοία να φτάνουν ως το εσωτερικό τους ανεμπόδιστα. Έχουν μήκος 50 μέτρων το καθένα, πλάτος 9 και ύψος 10 μέτρων.
Η θαλάσσια πρόσβαση δεν υπάρχει πια, καθώς κατασκευάστηκε η προκυμαία. Από αυτά σήμερα σώζονται επτά συνεχόμενοι θόλοι, όπου και θα γίνουν οι παρεμβάσεις, δύο νεώρια από το συγκρότημα του Μόρο, όπου φιλοξενούνται αθλητικές και πολιτιστικές δραστηριότητες και το Μεγάλο Αρσενάλι που έχει πλήρως ανακαινισθεί, φιλοξενεί τις δράσεις του Κέντρου Αρχιτεκτονικής Μεσογείου και της Πολιτιστικής Επιχείρησης του δήμου Χανίων.
Υπογράφηκε και η σύμβαση για την εκπόνηση μελέτης ανάδειξης και προστασίας της Ιεράς Μονής Αγίας Τριάδας
Η προστασία και ανάδειξη της Ιεράς Μονής Αγίας Τριάδας Τσαγκαρόλων στο Ακρωτήρι Χανίων αποτελεί το περιεχόμενο προγραμματικής σύμβασης για την εκπόνηση σχετικής μελέτης, που υπέγραψαν σήμερα η υπουργός Λίνα Μενδώνη, ο περιφερειάρχης Κρήτης Σταύρος Αρναουτάκης, ο ηγούμενος της Μονής Δαμασκηνός Λιονάκης και ο πρύτανης του Πολυτεχνείου Κρήτης, Ευάγγελος Διαμαντόπουλος.
Όπως ανέφερε κατά την υπογραφή της προγραμματικής σύμβασης η υπουργός Πολιτισμού, «η μελέτη δημιουργεί τις προϋποθέσεις για τη χρηματοδότηση του έργου. Σε συνδυασμό με την αποκατάσταση του ηγουμενείου που είναι σε εξέλιξη θα αποκαταστήσει την εικόνα της ιστορικής μονής».
Η κ. Μενδώνη χαρακτήρισε σημαντική τη συνεργασία του υπουργείου Πολιτισμού και των υπηρεσιών τους με την Περιφέρεια και το Πολυτεχνείο Κρήτης με στόχο, όπως είπε, την ανάδειξη των πολιτιστικών και θρησκευτικών μνημείων του τόπου.
Όπως ανέφερε, «η Μονή των Τζαγκαρόλων διαθέτει μοναδικά χαρακτηριστικά και μπορεί να αποτελέσει, πέρα από τον πολιτιστικό και θρησκευτικό πόλο, ένα μεγάλο αναπτυξιακό πόλο για την περιφερειακή ενότητα Χανίων».
Όπως ακόμα τόνισε, «η Μονή του Αρκαδίου στο Ρέθυμνο, η Αγία Αικατερίνη στο Ηράκλειο, η Μονή Γωνιάς και η Μονή Τζαφκαρόλων μπορούν να αποτελέσουν τέσσερα μνημεία που θα αξιοποιήσουν και θα αναδείξουν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο μια πολιτιστική διαδρομή».
Από την πλευρά του, ο Στ. Αρναουτάκης χαρακτήρισε σημαντική την προγραμματική σύμβαση τονίζοντας ότι «είναι υποχρέωση της Περιφέρειας Κρήτης να αναδεικνύει την ιστορία και τον πολιτισμό του νησιού».
Παράλληλα έκανε γνωστό ότι η Περιφέρεια, μαζί με το υπουργείο Πολιτισμού, θα αναλάβει την ολοκλήρωση μελετών που αφορούν την ανάδειξη και αξιοποίηση των ιερών μονών του νησιού.
Ο πρύτανης του Πολυτεχνείου τόνισε ότι το Πολυτεχνείο μέσα από την επιστημονική ομάδα που αναλαμβάνει την σύνταξη της μελέτης θα κάνει το καλύτερο δυνατόν για την ανάδειξη της Μονής ενώ παράλληλα επεσήμανε ότι το Ίδρυμα στέκει πάντα όπου του ζητηθεί, στην προσπάθεια για φροντίδα ιστορικών κτιρίων.
Στο ιστορικό της Μονής και στις προσπάθειες για την προστασία και ανάδειξη των χώρων της αναφέρθηκε ο ηγούμενος της Αγίας Τριάδας Δαμασκηνός Λιονάκης.
Αντικείμενο της σύμβασης που σήμερα υπογράφηκε με προϋπολογισμό 242.000 ευρώ και διάρκεια υλοποίησης 26 μηνών, είναι η εκπόνηση ερευνητικού προγράμματος υπό τον τίτλο:«Διερεύνηση δυνατοτήτων προστασίας, ανάδειξης, αποκατάστασης και επανάχρησης κτηρίου της πρώην Ιερατικής Σχολής καθώς και των παρακείμενων ερειπωμένων κτισμάτων κατοικιών στην Ιερά Μονή μαζί με τον περιβάλλοντα χώρο τους».
ΑΠΕ-ΜΠΕ του Α. Νομικού