Tης Isabelle Facon*
Οι τζιχαντιστές τρέφουν βαθύ μίσος για τη Ρωσία από την εισβολή τής τελευταίας στο Αφγανιστάν, το 1979, και τους δύο πολέμους της Τσετσενίας. Αν προστεθεί και η ρωσική επέμβαση στη Συρία μετά το 2015, συσσωρεύονται αρκετοί λόγοι για το μίσος του Ισλαμικού Κράτους προς τη Ρωσία, στην οποία έχει άλλωστε επιτεθεί επανειλημμένα. Ο πόλεμος στην Ουκρανία άνοιξε ένα ακόμη παράθυρο ευκαιρίας γι' αυτούς. Πολλά δημοσιεύματα του Ισλαμικού Κράτους αναφέρουν τα κενά ασφαλείας που δημιούργησε αυτός ο πόλεμος και εκφράζουν ικανοποίηση για τη σύγκρουση ανάμεσα στους δύο μεγάλους εχθρούς: τη Ρωσία και, πίσω από την Ουκρανία, τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Είναι σαφές ότι οι μηχανισμοί ρωσικής ασφαλείας απέτυχαν να προλάβουν την επίθεση, για να είμαστε δίκαιοι όμως πρέπει να πούμε ότι και άλλα, λιγότερο διεφθαρμένα συστήματα δεν μπόρεσαν πάντα να προλάβουν τρομοκρατικές επιθέσεις. Δεν υπάρχει απόλυτη προστασία από την τρομοκρατία. Ναι, οι ρωσικοί μηχανισμοί ασφαλείας και αντικατασκοπείας χρησιμοποίησαν από το 2022 μέρος των πόρων για την Ουκρανία και την καταπίεση των πολιτικών αντιπάλων. Όμως σημειώθηκαν και αρκετές επιτυχίες κατά των ισλαμικών δικτύων, ιδίως στον Βόρειο Καύκασο. Στις αρχές Μαρτίου, η FSB ανακοίνωσε ότι εξουδετέρωσε ισλαμιστική επίθεση εναντίον συναγωγής τής Μόσχας και διέλυσε τον πυρήνα του Ισλαμικού Κράτους του Χορασάν που την είχε σχεδιάσει. Η απειλή που συνιστά η αφγανική πτέρυγα του Ισλαμικού Κράτους εξηγεί άλλωστε και τις επαφές των Ρώσων με τους Ταλιμπάν από τότε που οι τελευταίοι ανέλαβαν την εξουσία στο Αφγανιστάν, το 2021.
Για τη Μόσχα, η Κεντρική Ασία αποτελεί εδώ και καιρό μια περιοχή ιδιαίτερα επικίνδυνη, λόγω της γειτνίασής της με το Αφγανιστάν. Η Ρωσία, που της λείπουν εργατικά χέρια, προσελκύει πολλούς εργάτες από την κεντρική Ασία. Και σύμφωνα με ορισμένους ειδικούς, έχει λιγότερες δυνατότητες να εντοπίζει την επιρροή των ισλαμιστικών δικτύων σε αυτούς τους πληθυσμούς απ' ό,τι στα δίκτυα του Καυκάσου.
Ο επικοινωνιακός πόλεμος ανάμεσα στη Ρωσία (που κάνει τα πάντα για να συνδέσει την Ουκρανία με την επίθεση) και το Ισλαμικό Κράτος (που επιμένει ότι η επίθεση είναι δικό του έργο) είναι λογικός. Η Ρωσία επαίρεται στο εσωτερικό για τις επιτυχίες του αντιτρομοκρατικού αγώνα και η συγκεκριμένη επίθεση πλήττει το κύρος της. Όσο για το Ισλαμικό Κράτος, θέλει να αποκομίσει πολιτικά κέρδη από μια επίθεση που προκάλεσε λουτρό αίματος σε έναν μείζονα εχθρό του.
Η κυκλοφορία των εικόνων των δραστών με εμφανή σημάδια βασανιστηρίων είχε σκοπό να δείξει ότι η Μόσχα είναι αποφασισμένη να τιμωρήσει γρήγορα και χωρίς έλεος τους δράστες της τρομοκρατικής επίθεσης. Ακραία ήταν άλλωστε η αντίδραση του καθεστώτος και σε άλλες περιπτώσεις όπου απειλούνταν το κύρος του, όπως συνέβη με την ανταρσία του Πριγκόζιν. Πολλοί περιμένουν τώρα σκλήρυνση της καταστολής, που έχει ήδη ενισχυθεί από την αρχή του πολέμου.
(*) H Ιζαμπέλ Φακόν είναι ειδικός για τη ρωσική άμυνα και ασφάλεια
ΑΠΕ-ΜΠΕ/Πηγή: συνέντευξη στο περιοδικό L'Obs